Krótki opis prac na cmentarzu żydowskim w Ustrzykach Dolnych realizowanych przez Stowarzyszenie Dziedzictwo Mniejszości Karpackich w okresie 13 – 18 czerwca 2013 r.

W tym roku ponownie, dzięki zaangażowaniu Arka Komskiego oraz Stevena Glazera, współpracowaliśmy z grupą studentów z Dartmouth College (jedna z ósemki najbardziej prestiżowych amerykańskich uczelni wyższych) pod opieką rabina Edwarda Boraza. Owocem działań, w okresie 13 – 18 czerwca 2013 r. , było uporządkowanie zarośniętej i zakrzaczonej starej części cmentarza żydowskiego w Ustrzykach Dolnych, położonego na urokliwym zboczu, niemalże w centrum miasta z widokiem na rynek i dawną synagogę (obecnie bibliotekę miejską). Jednym z ważnych elementów pracy było zamontowanie bramy wejściowej na cmentarz – symbolicznego pomnika pamięci (którą zaprojektował i wyspawał Piotr Bryła). Na końcu odbyło się nabożeństwo żałobne z odmówioną modlitwą kadisz, odśpiewaniem psalmów w trzech językach: hebrajskim, angielskim, polskim. W skromnej, ale mocnej w wyrazie, pierwszej od czasu Holokaustu uroczystości, oprócz studentów udział wzięli przedstawiciele społeczności lokalnej Ustrzyk Dolnych – młodzież Gimnazjum pod opieką nauczycielki p. Edyty Guli, Barbara Wójcik – pracownica Biblioteki Miejskiej oraz Andrzej Szczerbicki, redaktor naczelny rocznika Bieszczad, członek Bieszczadzkiego Oddziału Towarzystwa Opieki nad Zabytkami.

Kirkut w Ustrzykach niewątpliwe ma wiele szczęścia w porównaniu do innych cmentarzy żydowskich w Polsce. W 1989 r. podczas prac ziemnych przy rozbudowie drukarni w Ustrzykach Dolnych natrafiono na macewy z pobliskiego kirkutu. Podczas II wojny światowej w budynku drukarni miało siedzibę Gestapo. Dzięki zabiegom członków TOnZ stelle zostały przewiezione i ustawione na cmentarzu. Podczas nabożeństwa Andrzej Szczerbicki wspominał o trudach przetransportowania ciężkich kilkusetkilogramowych tablic na cmentarz położony na górze, nie mający dodatkowo dostępu do drogi, w wyniku komasacji gruntów, przeprowadzonej za czasów PRL. Akcje takie powtarzane były jeszcze dwukrotnie, gdyż nagrobki odkrywano jeszcze w innych miejscach miasta. Niestety, z 88 arowego cmentarza, większość macew zniknęła. W tej chwili znajdziemy kilkadziesiąt tablic, zaś rozmiary nekropolii oraz liczebność przedwojennej społeczności żydowskiej Ustrzyk wskazują na setki nagrobków. Mimo dramatycznej przeszłości aktualnie ratujemy co się da. Cmentarz jest położony na działkach nr 1797 / 1796. Prawdopodobnie działka 1795 niegdyś była drogą dojściową do kirkutu.

Autor: Ewa Bryła

https://www.facebook.com/pages/Stowarzyszenie-Dziedzictwo-Mniejszo%C5%9Bci-Karpackich/246555798730847

Pozwolę sobie dorzucić kilka słów. Bez wątpienia cmentarz żydowski jest jedną z największych atrakcji Ustrzyk Dolnych. Niewiele o nim mogę powiedzieć, na pewno powstał w XVIII w., większość macew jest z przełomu XIX i XX w. Poszukując informacji przejrzałam wszystkie dostępne mi informatory turystyczne gminy Ustrzyki Dolne, Powiatu Bieszczadzkiego. W żadnym z nich nie ma wzmianki o kirkucie. Jeszcze bardziej tajemniczą sprawą jest brak informacji o ścieżce spacerowej oznakowanej kolorem czarnym wiodącej z rynku w Ustrzykach Dolnych na cmentarz żydowski. Nie wiem z jakiego powodu jej istnienie jest przemilczane.

Fot. Mariusz Strusiewicz

Kirkut znajduje się na Międzynarodowym Szlaku Chasydzkim wiodącym przez południowo-wschodnią część Polski. Prezentuje on zabytki związane z kulturą żydowską znajdujące się na terenie województw podkarpackiego i lubelskiego.

Fot. Mariusz Strusiewicz

Polecam

Park Krajobrazowy Gór Słonnych

http://www.grupabieszczady.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=189&Itemid=197

Ustrzyki Dolne

http://www.grupabieszczady.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=263&Itemid=329

Fot. Mariusz Strusiewicz

Polecam nasze usługi przewodnickie - cena  od 250 zł netto, od 350 brutto  faktura VAT. Programy wycieczki przygotowuję indywidualnie dla każdej grupy dostosowując je do możliwości finansowych i zainteresowań grupy. Proszę o kontakt telefoniczny Lucyna Beata Pściuk przewodnik górski i turystyczny, pilot wycieczek 502 320 069 Bieszczady i okolice oferują dla grup zorganizowanych multum atrakcji, wśród nich są: wycieczki górskie, wycieczki po ścieżkach dydaktycznych, spacery po górskich dolinach, miejscach cennych przyrodniczo, wycieczki rowerowe, spływy kajakowe  i na pontonach, jazda konna pod okiem instruktora, bryczki, wozy traperskie, prelekcje, pokazy filmów przyrodniczych, diaporam,  warsztaty przyrodnicze, warsztaty kulturowe, warsztaty fotografii przyrodniczej,  wizyty w wielu ciekawych miejscach np. hangary na szybowisku w Bezmiechowej, bacówkach z serami Bacówka Nikosa 504 750 254, zwiedzanie muzeów,  galerii, cerkwi i dawnych cerkwi,  ruin, "zaliczanie" punktów widokowych, nawiedzanie sanktuariów, izby pamięci prymasa Wyszyńskiego, spacer po udostępnionych turystycznie rezerwatach, rejsy statkiem  po Jeziorze Solińskim, żaglowanie po Jeziorze Solińskim spotkania z naukowcami, ludźmi kultury, artystami itd. np. przy ognisku, zakup ziół i przypraw u Adama (Numer telefonu do Adama 723 652 669, towar można zamówić drogą pocztową.) itp. Koszt obiadu to w przypadku grup młodzieżowych jest od 15 zł do 25 zł. W tym roku mamy bardzo rozwiniętą ofertę edukacyjną na którą składają się warsztaty i prelekcje: kulturowe, przyrodnicze, związane ze starymi rzemiosłami, fotografii przyrodniczej itd. Cena od 800 zł/grupa warsztaty przyrodniczo-fotograficzne, od 12 zł/os warsztaty pieczenia chleba i proziaków, robienia masła i smażenie konfitur.

...................

.............

..................

......................

....................